Προς μια παιδαγωγική της διάθλασης: διερευνώντας τις παιδαγωγικές διαστάσεις πειραματικών καλλιτεχνικών πρακτικών

Η διδακτορική διατριβή επιχειρεί να διερευνήσει μία σειρά από ερωτήματα που αφορούν τη σχέση τέχνης, δημιουργίας και παιδαγωγικής, μέσα από τη μελέτη  των καλλιτεχνικών πρακτικών τριών μουσικών: της Δήμητρας Τρυπάνη, της Εύας Ματσίγκου και της Λενιώς Λιάτσου. Πρόκειται για τρεις γυναίκες μουσικούς που δραστηριοποιούνται στον χώρο της τέχνης, και ειδικότερα του ήχου και της μουσικής, μέσω της σύνθεσης, της ερμηνείας και της performance. Κοινό τους στοιχείο αποτελεί η διαπραγμάτευση των ορίων ανάμεσα στον πειραματισμό, την καλλιτεχνική πράξη και την κοινωνική διάσταση της τέχνης, ενώ βασικό χαρακτηριστικό του καλλιτεχνικού αλλά και του παιδαγωγικού τους έργου, είναι η χρησιμοποίηση ποικίλων υλικών και πρακτικών. Η μελέτη του έργου τους στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής γίνεται αντιληπτή ως μία πειραματική διαδικασία διερεύνησης της σχέσης της καλλιτεχνικής δημιουργίας και του έργου τέχνης με τις παιδαγωγικές πρακτικές και, ειδικότερα, με τις μουσικοπαιδαγωγικές πρακτικές. Εξελίσσεται ως συνέχεια του διαλόγου που ξεκίνησε το «κίνημα για τη δημιουργική μουσική εκπαίδευση» αναζητώντας τις νέες σχέσεις, τους νέους χώρους και τις νέες πρακτικές που παράγονται στη συνάντηση του ήχου και της παιδαγωγικής. Τα θεωρητικά εργαλεία που αξιοποιεί ανήκουν στο χώρο που στη βιβλιογραφία περιγράφεται ως critical posthumanism, έναν διάλογο μεταξύ του posthumanism και του new materialism. Ο ρόλος της ύλης και της γλώσσας αναθεωρείται, ενώ ανοίγεται ο χώρος στην ενσώματη και σωματοποιημένη διαδικασία της υποκειμενοποίησης και της παραγωγής γνώσης. Η παιδαγωγικής της διάθλασης (diffractive pedagogy) αλλά και η παιδαγωγική του affect (affective pedagogy) περιγράφουν τέτοιου είδους διαδικασίες παραγωγής της γνώσης. Μέσα από αυτό το θεωρητικό πλαίσιο επιχειρείται η διερεύνηση των σχέσεων που αναπτύσσονται ανάμεσα στα υποκείμενα -ανθρώπινα και μη- της καλλιτεχνικής δημιουργίας αλλά και της παιδαγωγικής πρακτικής. Κυρίως, η μελέτη της αναδιαμόρφωσης και του μετασχηματισμού των πρακτικών -και ειδικότερα των μουσικοπαιδαγωγικών πρακτικών- διδασκαλίας και μάθησης.